İstanbul’u Dinliyorum Şiirinin Hikayesi
Orhan Veli Kanik’in “İstanbul’u Dinliyorum Gözlerim Kapalı” şiiri, 1942 yılında yazılmış ve Garip akımının ilk örneklerinden biri olarak kabul edilmiştir. Şiir, ilk olarak “Varlık” dergisinde yayınlanmıştır.
Şiirin Yazılışı
Orhan Veli Kanik, şiiri Ankara’da yazmıştır. İstanbul’dan uzakta olmasına rağmen, şair şehrin seslerini ve görüntülerini zihninde canlandırmış ve bu duyguları şiirine aktarmıştır.
Şiirin Konusu
Şiir, şairin İstanbul’u gözlerini kapalı bir şekilde dinlemesini ve şehrin seslerinden yola çıkarak çeşitli imgeler oluşturmasını anlatır. Şiirde İstanbul’un günlük yaşamından kesitler sunulurken, şehrin tarihi ve kültürel derinliği de vurgulanır.
Şiiri Özel Yapan Unsurlar
“İstanbul’u Dinliyorum Gözlerim Kapalı” şiirini özel yapan bazı unsurlar şunlardır:
- Gözlem Gücü: Şair, İstanbul’u çok dikkatli bir şekilde gözlemlemiş ve şehrin en küçük ayrıntılarını bile şiirine yansıtmıştır.
- Duygusallık: Şiir, İstanbul’a karşı duyulan sevgiyi ve özlemi çok açık bir şekilde ifade eder.
- Dil: Şiir, sade ve akıcı bir dille yazılmıştır. Şair, günlük hayatta kullanılan kelimeleri ve deyimleri ustalıkla kullanmıştır.
- Benzetmeler: Şiirde İstanbul’u anlatan birçok benzetme bulunur. Bu benzetmeler, şehrin farklı yönlerini ve özelliklerini daha iyi anlamamıza yardımcı olur.
Şiirdeki Anahtar Kelimeler:
- İstanbul
- Ses
- Gözlerim Kapalı
- Martılar
- vapur düdükleri
- Boğaz
- Tarih
- Kültür
- Sevgi
- Özlem
Şiirdeki İmgeler:
- Martılar: Özgürlük ve umut
- Vapur düdükleri: Şehrin dinamizmi
- Boğaz: İstanbul’un iki yakasını birleştiren bir can damarı
- Tarih ve Kültür: İstanbul’un zengin geçmişi
- Sessizlik: Şehrin karmaşası içinde bir huzur arayışı
Şiirde kullanılan dil ve üslup:
- Dil: Sade ve akıcı bir dil kullanılmıştır. Günlük hayatta kullanılan kelimeler ve deyimler ustalıkla kullanılmıştır.
- Üslup: Benzetmeler ve mecazlar yoğun olarak kullanılmıştır. Bu sayede şiir daha etkileyici hale gelmiştir.
İstanbul’u dinliyorum gözlerim kapalı sözleri
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı;
Önce hafiften bir rüzgâr esiyor;
Yavaş yavaş sallanıyor
Yapraklar, ağaçlarda;
Uzaklarda, çok uzaklarda
Sucuların hiç durmayan çıngırakları;
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı;
Kuşlar geçiyor, derken;
Yükseklerden, sürü sürü, çığlık çığlık,
Ağlar çekiliyor dalyanlarda;
Bir kadının suya değiyor ayakları;
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı;
Serin serin Kapalı Çarşı;
Cıvıl cıvıl Mahmutpaşa;
Güvercin dolu avlular.
Çekiç sesleri geliyor doklardan,
Güzelim bahar rüzgârında ter kokuları;
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı;
Başımda eski âlemlerin sarhoşluğu,
Loş kayıkhaneleriyle bir yalı;
Dinmiş lodosların uğultusu içinde
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı;
Bir yosma geçiyor kaldırımdan;
Küfürler, şarkılar, türküler, lâf atmalar.
Bir şey düşüyor elinden yere;
Bir gül olmalı;
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı;
Bir kuş çırpınıyor eteklerinde;
Alnın sıcak mı değil mi, biliyorum;
Dudakların ıslak mı değil mi, biliyorum;
Beyaz bir ay doğuyor fıstıkların arkasından
Kalbinin vuruşundan anlıyorum;
İstanbul’u dinliyorum.
“İstanbul’u Dinliyorum Gözlerim Kapalı” Sözlerindeki Manalar
Orhan Veli Kanik’in “İstanbul’u Dinliyorum Gözlerim Kapalı” şiiri, her dizesinde farklı anlamlar barındıran ve yoruma açık bir eserdir. Şiirde İstanbul’un günlük yaşamından kesitler sunulurken, şehrin tarihi ve kültürel derinliği de vurgulanır.
Bazı önemli dizeler ve anlamları:
- “İstanbul’u dinliyorum gözlerim kapalı”: Şair, şehrin seslerine odaklanarak İstanbul’u adeta zihninde canlandırır. Bu dize, şehrin sadece görsel olarak değil, tüm duyularla algılanabilecek bir yer olduğunu da gösterir.
- “Bir kuş çırpınıyor eteklerinde”: Bu dize, şehrin canlılığını ve dinamizmini sembolize eder. Kuşun çırpınması, şehrin sürekli bir hareket halinde olduğunu ve hayatla dolu olduğunu gösterir.
- “Dudakların ıslak mı değil mi, biliyorum”: Bu dizede şair, şehrin sunduğu hazları ve güzellikleri ima eder. Dudakların ıslaklığı, şehrin canlılığını ve çekiciliğini sembolize eder.
- “Alnın sıcak mı, değil mi biliyorum”: Bu dizede şair, şehrin tarihi ve kültürel derinliğiyle kurduğu bağa işaret eder. Alnın sıcaklığı, şehrin geçmişinden gelen bilgeliği ve tecrübeyi sembolize eder.
- “Beyaz bir ay doğuyor fıstıkların arkasından”: Bu dize, şehrin romantik ve gizemli atmosferini yansıtır. Beyaz ay, şehrin saflığını ve masumiyetini sembolize eder.
- “Kalbinin vuruşundan anlıyorum”: Bu dizede şair, şehrin canlılığını ve dinamizmini bir kez daha vurgular. Kalbin vuruşu, şehrin hayat dolu olduğunu ve sürekli bir değişim halinde olduğunu gösterir.
Şiirde kullanılan benzetmeler:
- İstanbul bir insana benzetilmiştir.
- Martılar özgürlük ve umut sembolüdür.
- Vapur düdükleri şehrin dinamizmini sembolize eder.
- Boğaz İstanbul’un iki yakasını birleştiren bir can damarıdır.
- Tarih ve Kültür İstanbul’un zengin geçmişini temsil eder.